De top van Europese leiders die gisteren samenkwam over de vluchtelingenproblematiek, heeft maar weinig opgeleverd. Het budget voor de patrouilles op de Middellandse Zee wordt wel verdrievoudigd, maar die blijven vooral onze grenzen bewaken in plaats van mensenlevens te redden.
Dat er niet gehoopt moest worden op doortastende maatregelen, maakte Europees president Donald Tusk al duidelijk voor de vergadering begon. “Niemand koestert de illusie dat we het probleem vandaag kunnen oplossen”, zo sprak de Pool. “Mensen gaan op de vlucht voor oorlog en extreme armoede en dat zijn problemen die ook Europese toppolitici niet in een vingerknip kunnen oplossen. Maar we moeten meer inspanningen leveren om de ergste gevolgen van deze crisis op te vangen.”
Het meest concrete resultaat van de top is een verhoging van de middelen die aan de operaties ‘Triton’ en ‘Poseidon’ worden besteed. Dat zijn maritieme patrouilles ter hoogte van de Italiaanse en de Griekse kust. De beloofde verdrievoudiging brengt Triton op hetzelfde niveau van wat Italië in het verleden spendeerde aan zijn eigen reddingsmissie ‘Mare Nostrum’. Rome trok daar tussen oktober 2013 en oktober 2014 maandelijks 9 miljoen euro voor uit. De operatie redde 150.000 levens en liet ook 351 mensensmokkelaars achter de tralies belanden.
Boten vernietigen
Aan de opdracht van Triton verandert er niets: het blijft in de eerste plaats een grensbewakingsmissie, die zich in principe niet buiten territoriale wateren begeeft. Het merendeel van de vluchtelingendrama’s voltrekt zich veel verder op zee. Omdat verscheidene EU-lidstaten blijven verkondigen dat een echte reddingsvloot nog meer vluchtelingen zal lokken, komt die er dus niet. Het was diezelfde redenering - en het feit dat behalve Italië niemand wou betalen - waardoor ‘Mare Nostrum’ stopgezet werd.
Over de hardhandige aanpak van die mensensmokkelaars heerst nog onduidelijkheid. Verscheidene lidstaten pleiten ervoor om een militaire missie op te zetten die hun boten vernietigt vóór ze weer een lading vluchtelingen aan boord kunnen nemen. Maar er zijn ook landen die daar niet aan willen beginnen zonder VN-mandaat. Het debat daarover werd nog moeilijker toen de militie die het westen van Libië beheerst, gisteren uitdrukkelijk dreigde met wapengeweld tegen militaire acties voor haar kust.
Kritiek van VN
De Europese passiviteit lokt intussen scherpe kritiek uit van de Verenigde Naties. In een verklaring die werd ondertekend door meerdere kopstukken van dat orgaan, stond te lezen dat de aanpak “veel verder moet gaan dan het huidige minimalisme”. Volgens de schrijvers - onder wie de Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen bij de VN, de Portugees António Guterres - probeert Europa alleen maar de toevloed van migranten op haar kusten te stoppen, zonder zich te bekommeren om het leven van de mensen die de oversteek wagen.
Terwijl de EU-leiders vergaderden, redde de Italiaanse kustwacht alweer 84 vluchtelingen uit een zinkend rubberbootje voor de Libische kust. En ook in Griekse wateren was er weer een reddingsactie noodzakelijk. Daar pikte de kustwacht meer dan 90 vluchtelingen van een gammele boot ter hoogte van het eiland Euboea, nadat één van de opvarenden het Europese noodnummer 112 had gebeld. Woensdag kwamen er al meer dan 400 vluchtelingen aan op Griekse eilanden in de Egeïsche Zee.
In eigen land stellen de regeringspartijen CD&V en Open Vld inmiddels voor om humanitaire visa te verlenen aan sommige vluchtelingen. Die zouden bedoeld zijn voor mensen die niet aan de huidige regels voldoen. Tijdens een debat in de Kamer gaven Nahima Lanjri (CD&V) en Katja Gabriëls (Open Vld) het voorbeeld van een Syrische vrouw die een regularisatie heeft bekomen om medische redenen en niet kan werken. Omdat ze geen bestaansmiddelen heeft, zou ze nu niet in aanmerking komen om haar man naar hier te halen voor een gezinshereniging.
Bron: Het Laatste Nieuws, 24 april 2015, pagina 6